Çocuğum kitap okumuyor? Bu sorunu gelin birlikte çözelim. Çocuklar neden kitap okumaz? İşte sorunun kaynağı budur? Bu sorun üzerine odaklanalım.
- ÖZENDİRİCİ ORTAM: Çocuğunuzun kitap okumasını istiyorsanız ilk yapmanız gereken şey özendirici ortam oluşturmalısınız. Her akşam yemekten sonra 19.00 ile 20.00 arası 1 saat kitap okuma saati oluşturmalısınız. Bu bir saat bütün aile bireyleri kitap okumalıdır. Bu saatlerde televizyon, tablet, bilgisayarlar kapanmalıdır. Okumak istemiyorsa da 1 saat boyunca teknolojiden uzak odada sizin kitap okumanızı izlemelidir. Bu izleme zamanla sıkılmaya dönüşecektir. Merak edip kitabı eline alıp o da kurcalayacaktır. İlk gün 3 dakika ikinci gün 5 dakika kitabı kurcalaması bile büyük bir başarıdır. Özendirici ortamda mutlaka sizin de bulunmanız gerekir. Oğlum kitap oku deyip eline kitap almayan anne ve babanın sözü çocuğun nazarında geçersizdir. Nasıl ki elinizde sigara oğlum sigara sağlığa zararlı demeniz çocuğun nazarında yok hükmündeyse bu da öyle. Özendirici ortamı önce evinizde sağlamalısınız. Çocuğunuzun arkadaşı bırak evinize gelsin. Biz çocukken arkadaşımızın evine ders yapmaya, kitap okumaya, proje ödevlerini hazırlamaya giderdik. Biz ders çalışırken evin annesi kekler pastalar meyve tabakları hazırlardı. O birlikteliği unutamam. Bugün bu noktaya gelmemde o buluşmaların büyük bir önemi var. Çocuğunuzu kütüphaneye götürün, okuyacağı kitabı kendisi alsın. O zaman bakın görün çocuğun hayatında çok şey değişecek.
- SEVİYESİNE UYGUN KİTAP: Raftan rastgele bir kitap verip oğlum bunu oku demeniz doğru değil. Bu konuda baskı yapmanız ve ödül koymanız da sizi başarıya ulaştırmaz. Ödüle kavuşmak adına seviyesine uygun olmayan o kitabı okudukça çocuk kitaptan daha çok uzaklaşacaktır. Çünkü kitap çocuğu kalıba sokar. Çocuğun kalıbına uymayan kitaplar çocuğun iç dünyasında buhranlar oluşturur. Kitap okumayı zaten sevmiyor bir de yüreğine dokunmayan kitaplarla çocuk kitaplardan daha da uzaklaşacaktır. Çocuğunuz 1.sınıftaysa renkli yazıları büyük ve sayfa sayısı az kitaplar tercih etmelisiniz. Daha çok masalsı tarzı kitaplar tercih etmelisiniz. İlkokul çocuğu için 16-24 sayfa kitaplar tercih etmelisiniz. 2.sınıf seviyesi için ideal olan 24-36 sayfa arası, 3.sınıf için 36-48 sayfa 4.sınıf için ise 48-90 sayfa kitaplar tercih edilmelidir. Unutmayın çocuğun dünyasına hitap etmeyen seviyesine uygun olmayan kitaplar çocuğunuzu kitap okumaktan uzaklaştırır. Unutmam bir velim 2.sınıf çocuğunun 244 sayfa kalın bir romanı okuması ile övünmüştü. Benim çocuğum büyümüşte küçülmüş diyerek ileride çok büyük adam olacağını söyleyerek için için sevinmişti. Umudunu kırmamak adına o an müdahale etmedim. Çocuğa yaşına uygun kitaplar verdiğimde babasının eline tutuşturduğu romanı bir köşeye attı. Sırf okumak için okumuş olmak, babasını mutlu etmek adına o kitabı okuyordu. Bunu söylemek yerine kendisinin görmesini sağladım.
- HEDEF VE ÖDÜL KOYUN: Çocuğunuzun her gün en az 30 dakika kitap okumasını sağlayın. Bitirdiği her kitaptan sonra mutlaka çocuğunuzu ödüllendirin. Ödül illaki pahalı oyuncak olmak zorunda değil. Tatlı bir tebessüm, hoşuna gidecek bir söz, sevdiği bir kek pastayı yapmaktan bahsediyorum. Benim kızım bugün 25 sayfa kitap okumuş bu beni ne kadar mutlu etti bilemezsin. Kitap okuyarak bugün de ufkumuzu genişlettik gibi sözlerle çocuklarını telkin edip yaptıkları işin ne kadar güzel bir iş olduğunu onlara hatırlatın. Bunu yaparken de abartıdan uzak durup samimi olduğunuzu gösterin ve çok sık tekrar etmeyin. Ödüller çocuklar için değerli ve anlamlı olsun. Ödüller eylemlerden hemen sonra verilmelidir. Dönemin başında bu yıl 30 tane kitap okursan haziran ayında okul bitiminde seni tatile götüreceğim ödülü ütopik bir ödüldür. Bu ödül çocuğu güdülemeyecektir. İlk etapta ödül kısa sürede verilmelidir. Bu akşam kitap okursan yarın sana okulda harcaman için 20 lira değil 30 lira vereceğim gibi ödüller koymalısınız. Zamanlamayı gittikçe uzatırsınız. Günlük, 3 günlük, 7 günlük, 10 günlük, 15 günlük hedefler koymalısınız. Unutmayın süre uzadıkça ödülün etkisi azalmaktadır. Sürekli ödül vermekte çocuğu ödüle doyurur. Yani belli bir süre sonra verdiğiniz ödül anlamını ve değerini yitirir. Ödül hedefe ulaşamaya değecek türden olmalıdır. Çocuğun sahip olduğu bir şeyin diğer ikincisini ödül olarak vermeyin.
- CEZA VERMEKTEN KAÇININ: Çocuğunuzla aranıza dikenli tel örmek istiyor musunuz? Asi ve hırçın bir çocuk olmasını mı istiyorsunuz? Sözünüzün anlamını ve değerini yitirmesini mi istiyorsunuz? Buyurun çocuğa ceza verin. O zaman bu dediklerimizin daha fazlası gerçekleşecek. Ceza vermezsek de baş edemeyiz arsız söz dinlemeyen başına buyruk bir çocuk olur diyenlerin sesini duyar gibiyim. Ceza elbette olacak hayatta. Ceza vermenin kıstaslarını bilmiyorsanız ceza çok tehlikeli bir silahtır. Ceza çocuğunuzu sizden koparacak, çocuğun iç dünyasından kovulmanıza sebep olacaktır. Daha sonra ne yapsanız da çocuğun iç dünyasına giremezsiniz. Ceza suç ile orantılı olmalıdır. Çocuğu kitap okumuyor diye, kemerle döven, çocuğunu odaya hapseden, toplum içinde okumadığı için ileride bir halt olmayacağını söyleyen anne ve babalar ne kadar yanlış bir yol izlediğini ileride mutlaka görmüştür. Psikopatlar, seri katiller, sapıklar genelde bu tip cezalara maruz kalmış, çocukluğunda ciddi tramvatik olaylar yaşamış, sürekli cezalandırılmış ve dışlanmış kişilerdir. Kitap okumayan çocuğa verilecek ceza sevdikleri şeyden mahrum bırakma cezasıdır. Çocuğunuzun elinde 24 saat tablet varsa ve kitap okumuyorsa elinden tableti alarak işe başlamalısınız. Günde yarım saat kitap okursa günlük 1 saat – günde 1 saat kitap okur ders çalışırsa 2 saat tabletle oynamasına izin verin. 2 saatlik tabletle oynamayı da zamanlayın. Yani eline verip 2 saat oynamasına izin vermeyin. Sabah 7-12 arası 30 dakika, 12-15 arası 30 dakika, 15-18 arası 30 dakika, 20-21 arası 30 dakika şeklinde verin.
- KİTAP OKUMANIN ÖNEMİNDEN BAHSEDİN: Kitap okumanın bireye neler kazandırdığını anlatan filimler, hikâyeler anlatın. Kitap okuyan birisini çocuğunuzun yanında övün. Bu övme işini de abartmadan yapın. Kitap okuyan ne kazanır, okumayan ne kazanır bunun bilincine varan çocuk zaten siz demeseniz de kitap okur. Kitap okuma zevkli ve eğlenceli bir iştir. Önemli olan doğru taktikler izleyerek çocuğa bu zevki yaşatmaktır. Kitabın en iyi arkadaş olduğunu, her gün arkadaşı ile 30 dakika buluşması gerektiğini yoksa kitabın içindeki sırları paylaşmayacağını söyleyin. Kitap okumak önemlidir demek yerine elinize kitap alıp sizin de örnek olmanız gerekir. Ayda bir kitapçıya gidip ailecek kitap alın. Her akşam 18-19 arası kitap okuma saatinde bu alınan kitapların okunması için ortam yaratın. Problemin kaynağı çoğu zaman sizin içinizde yatar. Problemi çözmek için samimi olun. Kaynağı tespit edin ve mücadele edin. Hayıflanmak yerine çözüm odaklı hamleler yapın.
20.06.2023 Salı ————Sabah 05.05 ———— Antalya Gazipaşa Pazarcı Mahallesi ————–Emrah Berber
