Aktüel Tarih Dergisi’nde yer ala bilgilere göre, Devse merasimi, Mısır’ın karakterini belirleyen tasavvufi geleneklerden biriydi. Bir şeyhin at üstünde müridanının üzerinden geçtiği bu tören, zaman zaman Selefilerin eleştirilerine maruz kalsa da İngiliz nüfuzunun Mısır’da hissedildiği tarihe kadar hayatta kalmayı başardı.
19. yüzyılda Mısır’da görevlendirilen ajan ve konsolos Edward Malet, bu geleneğin “barbarca” olduğunu düşünen bir rapor yazınca Selefilerin de desteğiyle devse merasimi tarihin tozlu sayfalarına gömüldü.
Devse merasimi Hz. Peygamber’in doğum günü olan 12 Rebîülevvel’de, Seyyide Zeyneb’in ve Şeyh Deştûtî’nin doğum günleri olarak kabul edilen receb ayının ortalarında yapılırdı.
Devse merasimi Hz. Peygamber’in doğum günü olan 12 Rebîülevvel’de, Seyyide Zeyneb’in ve Şeyh Deştûtî’nin doğum günleri olarak kabul edilen receb ayının ortalarında yapılırdı.
Devse merasimi Avrupalıların dikkatini celbetmiştir. Konuyla alakalı kitaplar çıkarmışlardır.
KİM YOK ETTİ?
Modernleşme çabasında olan Mısır’ın önündeki engellerden biri olarak görülüyordu. Tahta 1879’da geçen Hidiv Muhammed Tevfik Paşa, Mısır’ın “muasır medeniyetler” ligine girmesini arzu ediyordu ve yaşam tarzı olarak son derece Batılı bir tarzı benimsemişti. Hidiv, bir Mason üstâd-i a’zâmı olarak Mısır’da Napolyon’un işgalinden başlayarak pitrak gibi büyüyen ve sayıları 500’ü bulduğu söylenen mason localarını birleştiren “Mısır Büyük Locası”nı yönetiyor ve bu locanın dünyaca tanınmasını istiyordu. Bu locaların arasında Mısır yönetici sınıfının ve Abduh gibi ulemanın da kaydolduğu Kevkeb’uş Şark Locası da bulunuyordu.
Daha sonraları Hidiv, İbranice, İngilizce, Yunanca, İtalyanca ve Arapça çalışan bu locaların birleştirilmesi işini ikinci Üstad olarak Hüseyin Paşa’ya devretmişti.
Mısır’da Başbakanlık yapacak olan Saad Zağlul da Mısır Ulusal Locası’nın bir mensubuydu. 1891 tarihli evrakta tüm bu isimlere rast geliyoruz. Mısır’ı masonluk üzerinden “modernleştirmek” isteyen hidiv için devse, köhne ve gerici bir merasimdi ve derhal engellenmeliydi.
