Sayıştay, Hazine garantisiyle yurt dışından dövizle borçlanan kurumların hesaplarının sıkı takibe alınmadığı uyarısında bulundu. Borçlu kurumların borç ödeme kabiliyetlerinin sürekli takip edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerektiğine işaret eden Sayıştay, aksi halde kurumların ödeyemediği borçların Hazineye, yani halkın sırtına kalacağını bildirdi.
KREDİLER GARANTİLİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre kamu bankaları, KİT’ler ve belediyeler Hazineyi garantör gösterip yurt dışından 14 milyar 970 milyon dolar (yaklaşık 132 milyar lira) borç aldı. Hazine ayrıca yap-işlet-devret yöntemiyle yaptırdığı köprü, otoyol, havalimanı, gar gibi mega projelerin müteahhitlerinin yurt dışından kullandığı 17.2 milyar dolarlık (yaklaşık 152 milyar TL) kredi için de borç üstlenim garantisi verdi. Toplamda 284 milyar lirayı bulan hazine garantisi ve borç üstlenim taahhütlerine göre, kamu bankaları, KİT’ler ve belediyeler ile özel müteahhitler bu borçlarını ödeyemezlerse tüm borç Hazinenin yani halkın üzerine kalacak. Borçların ödenebilmesi için halkın üzerine daha fazla vergi salınacak.
RİSK UYARISI YAPTI
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hesaplarını inceleyen Sayıştay, hazine garantili borç alan kurumların kontrol ve değerlendirmelerinde eksiklikler tespit edip risk uyarısı yaptı. Sayıştay, borçlunun geri ödeme yükümlülüğünü yerine getirip getiremeyeceğinin önceden kontrol edilmesini önleyen eksik raporlar yüzünden borçluların finansman durumunun ve olası risklerin tespit edilemediğine dikkat çekti. Eksikliklerin giderilmesini isteyen Sayıştay, “Söz konusu durum borçlu kuruluşların mali imkânlarının garantili yükümlülüğün geri ödemesinde yetersiz kalması ve Bakanlık tarafından bu yükümlülüğün tamamen veya kısmen üstlenilmesi sonucunu doğurabilecektir” uyarısı yaptı.
Raporları sunmamışlar bilgileri eksik vermişler
Sayıştay, bazı kuruluşların kredi ödeme projeksiyonları ve bu projeksiyonların dayandırıldığı varsayımları gösteren raporları bakanlığa sunmadıklarını, bazı kuruluşların ise kredi geri ödeme sürecinin tamamını kapsayacak şekilde mali durum bilgisi verir nitelikte rapor sunmadığını tespit etti. Sayıştay ayrıca, kuruluşların büyük çoğunluğunun nakit akım tablosunu ibraz etmediği, nakit akım tablosu yerine ibraz edilen mali durumu gösterir tabloların ise mevzuata uygun olmadığı, üstelik kontrol mekanizmalarının etkin şekilde işletilmediği tespitlerini yaptı.